Σκέψεις γύρω από μια κοινωνική αλλαγή

Ανακύπτει βέβαια από μόνο του το ερώτημα, αν θα μπορούσε να ξεσπάσει αλλά κυρίως να έχει μέλλον μια επανάσταση σε μια μικρή χώρα που βρίσκεται στην περιφέρεια του καπιταλισμού (ή έστω στην περιφέρεια της Ε.Ε.) με την έννοια ότι πρόκειται για μια χώρα με οικονομία μικρής κλίμακας, με μικρό πληθυσμό, η οποία δεν έχει (και ποτέ δεν είχε) σημαντικό ρόλο ούτε στις διεθνείς εξελίξεις, αλλά ούτε και στην διαμόρφωση του πολιτικού σκηνικού της ευρύτερης περιοχής της ανατολικής Μεσογείου. Σκοπός όμως αυτής της πρώτης μας προσέγγισης δεν είναι ούτε να λύσουμε το επαναστατικό ζήτημα που απασχολεί την ανθρωπότητα τουλάχιστον ήδη από την εμφάνιση των πρώτων σοσιαλιστικών με την ευρεία έννοια κινημάτων και φιλοσοφικών ρευμάτων που εμφανίστηκαν τον 190 αιώνα, ούτε να οργανώσουμε την επανάσταση εντός των ορίων της Ελλάδας ή να μιλήσουμε για το πώς μια επανάσταση θα αποκτούσε μια ελπιδοφόρο δυναμική διεθνοποιούμενη. Μένουμε για την ώρα στην παραδοχή πως μια πραγματική επανάσταση δεν μπορεί να περιοριστεί εντός των συνόρων μιας χώρας και μάλιστα με τα χαρακτηριστικά της Ελλάδας, αν θέλει να έχει μέλλον και να θέσει τις βάσεις για θεμελιακές αλλαγές σε επίπεδο πολιτικής, κοινωνικής και οικονομικής οργάνωσης, υπονοώντας πως οι διαπιστώσεις μας περί της ύπαρξης προεπαναστατικών χαρακτηριστικών στην σύγχρονη ελληνική πολιτική συγκυρία, θα μπορούσαν να συνδυαστεί με τη διάχυση επαναστατικών προταγμάτων και στην υπόλοιπη Ευρώπη (τουλάχιστον) αφού η Ελλάδα τελεί σε σχέση οικονομικής και πολιτικής αλληλεξάρτησης με τις χώρες της Ε.Ε., έστω κι αν αποτελεί έναν αδύναμο κρίκο. Ναι μεν δεν φαίνεται πολύ πιθανό το ενδεχόμενο μιας “ελληνικής επανάστασης” ν’ αποτελέσει πολιτικό γεγονός που θ’ αλλάξει άμεσα τον κόσμο ανατρέποντας τον καπιταλισμό, αλλά δεν πρέπει να υποτιμούμε την πιθανότητα ν’ αποτελέσει την αρχή ενός ντόμινο εξελίξεων που κατ’ αρχήν θα μπορούσε να συμπεριλάβει όλες τις χώρες του ευρωπαϊκού νότου που βρίσκονται σε κατάσταση που πλησιάζει τη δικής μας, όπως η Ισπανία, η Πορτογαλία αλλά και η Ιταλία. Αν η τελευταία σκέψη έχει μια βασιμότητα (και προφανώς την έχει αφού αυτές οι 3 χώρες που βρίσκονται στα όρια της δημοσιονομικής κατάρρευσης έχουν αθροιστικά με την Ελλάδα περί τα 120 εκ. πληθυσμό, ενώ η Ισπανική οικονομία δεν είναι μικρής κλίμακας και η Ιταλική είναι μέσα στις επτά μεγαλύτερες του πλανήτη) τότε και η παρούσα προσπάθεια προβληματισμού αποκτά ένα νόημα, μια νέα δυναμική, φαντάζει πολύ λιγότερο θεωρητική και μάταιη και, αν μη τι άλλο, δεν μπορεί να χαρακτηριστεί αβασάνιστα ως θεωρητική συζήτηση ή άσκηση επί χάρτου. Σε αναζήτηση κοινού προσανατολισμού Ένα από τα βασικά σημεία προβληματισμού αποτελεί το αν πράγματι, η ελληνική κοινωνία έχει τη δυνατότητα να συγκλίνει σε ένα κοινό προσανατολισμό, τι φύσης μπορεί να είναι αυτή η σύγκλιση (ουσιαστικά πολιτική ή απλά από άποψης οικονομικής διαχείρισης και λειτουργίας) και ποιά εργαλεία μπορούν να χρησιμοποιηθούν ώστε αυτή να καταστεί δυνατή. Θα αναζητήσουμε, επίσης, τα προτάγματα τα οποία θα μπορούσαν να διαδραματίσουν ουσιαστικό ρόλο στον μετασχηματισμό του νεοελληνικού φαντασιακού. Δεν μπορούμε, παραδείγματος χάριν, να αρνηθούμε την ύπαρξη βαθιά ριζωμένων αξιών, όπως της ιδιοκτησίας, της εργασίας ή τους διάφορους εθνικούς μύθους που έχουν καλλιεργηθεί, και δεν έχουμε το δικαίωμα να αποκλείσουμε την συμμετοχή στα κοινά όποιου δηλώνει διαφορετική πολιτική στάση. Έχουμε όμως τη δυνατότητα, να επαναπροσδιορίσουμε το συλλογικό μας είναι, μέσα από προτάγματα που προάγουν τη συνδιαμόρφωση, την δημοκρατική λήψη αποφάσεων, την υγιή αλληλεπίδραση. Τα προτάγματα αυτά, τα οποία κατ’ αρχήν δίνουν την εντύπωση πως είναι περισσότερο διαδικαστικά, τα οποία όμως, είναι φανερό πως αποτελούν την λογική πολιτική δίοδο προς την ανάδειξη και ευρεία αποδοχή προς και από την κοινωνία, άλλων, δευτερογενών κατά κάποιο τρόπο προταγμάτων που θα εστιάζουν στην δημιουργία μιας ελευθεριακής κοινωνίας. Με λίγα λόγια: η αναγκαιότητα μιας εξ ολοκλήρου επανανοηματοδότησης της ολιστικής θεώρησης που έχει μια κοινωνία (εν προκειμένω η ελληνική) για τον εαυτό της, φαίνεται να περνά μέσα από έναν ριζικό αλλά σταδιακό μετασχηματισμό του κυρίαρχου φαντασιακού της. Η θέση αυτή, η οποία από μόνη της είναι θέμα συζήτησης και κριτικής, δεν αποτελεί μια ρεφορμιστική τακτική επιλογή εκ μέρους μας, αλλά φαίνεται ως “η πιο λογική”, δεδομένης της φύσης του νεοελληνικού κυρίαρχου φαντασιακού, του βαθμού συντηρητικότητας της κοινωνίας μας, των ιδεολογημάτων, των φαντασιώσεων και των πόθων από τους οποίους εμφορείται. Σε κάθε περίπτωση σκοπός της όλης συζήτησης που επιδιώκουμε να αρχίσει είναι η όσο το δυνατόν πιο άμεση και πιο ουσιαστική στροφή της κοινωνίας μας προς μια ελευθεριακή κατεύθυνση – κάτι που κατά την άποψή μας δεν μπορεί παρά να βασίζεται στις αξίες της ατομικής και συλλογικής αυτονομίας. Δεν σταματάμε να στοχεύουμε στον ουρανό, το κάνουμε όμως κοιτώντας που πατάμε. Στις αναρτήσεις που θ’ ακολουθήσουν, λοιπόν, θα προσπαθήσουμε να προσεγγίσουμε οσο πιο ψύχραιμα γίνεται την ελληνική πραγματικότητα, εστιάζοντας στους κύριους άξονες πάνω στους οποίους εδράζεται το φαντασιακό της σύγχρονης ελληνικής κοινωνίας. Θα προσπαθήσουμε να συζητήσουμε αναζητώντας απαντήσεις σε ερωτήματα που απασχολούν τον καθένα από εμάς, που οραματίζεται την ισότιμη ευκαιρία στην ευτυχία, για όλους. Από την οικονομική λειτουργία της κοινωνίας και το ζήτημα της εργασίας-ανεργίας, έως το ζήτημα της ισότητας των μισθών. Από την μετάβαση από το σχολείο ως θεσμό αναπαραγωγής κοινωνικών ανισοτήτων στο ελευθεριακό σχολείο. Από τις διαδικασίες που μπορούν να ακολουθηθούν για την μετάβαση από την ολιγαρχία στην πραγματική δημοκρατία έως τις λειτουργίες του σωφρονισμού, της καταπίεσης και της εξάλειψης τους. Από την μείωση του ανθρώπινου μόχθου, μέσω της απελευθέρωσης ελεύθερου χρόνου, έως την κοινωνικοποίηση των μέσων παραγωγής και του επαναπροσδιορισμού της εργασίας ως δημιουργικής δραστηριότητας και όχι ως καταναγκαστικό έργο. Από το ζήτημα του χρέους και της ανατροφοδότησης του έως την απεξάρτηση από το τραπεζικό σύστημα. Σε όλα τα παραπάνω, και άλλα θέματα που θα παρουσιαστούν στη συνέχεια, δεν ισχυριζόμαστε πως έχουμε την μόνη απάντηση (άλλωστε δεν έχουμε απαντήσεις αλλά μόνο προτάσεις), ούτε θα παρουσιάσουμε κάποια δογματική “αλήθεια”. Βασικός όρος για την ουσιαστική παραγωγή θεωρίας και πράξης, είναι η ανοικτή συμμετοχή, η παρέμβαση και η κριτική, στην οποία προσκαλούμε όλους τους ενεργούς αναγνώστες του eagainst. Συγγραφή: