Η Σαμαριά ή το Φαράγγι της Σαμαριάς είναι ένα από τα κυριότερα αξιοθέατα στην Κρήτη.
Κάθε τουρίστας που επισκέπτεται την Κρήτη, είτε έχει ήδη ακούσει ή σύντομα θα ακούσει για το πανέμορφο αυτό φαράγγι, το "φάραγγα', όπως αποκαλούν τη Σαμαριά οι ντόπιοι από θαυμασμό για την ομορφιά του, αλλά και για να το ξεχωρίσουν σε σχέση με τα άλλα μικρότερα φαράγγια στην Κρήτη.
Το φαράγγι της Σαμαριάς βρίσκεται στη δυτική Κρήτη, στην οροσειρά Λευκά Ορη. Είναι το μακρύτερο φαράγγι της Ευρώπης με 18 χμ. μήκος. Το φαράγγι ξεκινάει από το Ξυλόσκαλο (υψόμετρο 1227 μ.), στο οροπέδιο του Ομαλού και καταλήγει στο παραθαλάσσιο χωριό Αγία Ρουμέλη στη νότια Κρήτη.
Η χλωρίδα και η πανίδα στον Εθνικό Δρυμό της Σαμαριάς είναι εξαιρετικά πλούσιες. Στο φαράγγι θα συναντήσετε μοναδικά είδη φυτών και ζωών που προστατεύονται από διεθνείς συμβάσεις.
Αναφέρεται ότι στο φαράγγι υπάρχουν 450 είδη φυτών και σύμφωνα με το νόμο δεν επιτρέπεται να αφαιρεθεί οτιδήποτε από το χώρο της Σαμαριάς, ούτε καν ένα λουλούδι. Μην το δείτε σαν ένα αυστηρό νόμο, αλλά σαν το μοναδικό τρόπο να προστατευτεί το ευαίσθητο οικοσύστημα της Σαμαριάς για να συνεχίσουν να το θαυμάζουν χιλιάδες επισκέπτες κάθε χρόνο. Στη Σαμαριά θα θαυμάσετε τα δάση της με τα πελώρια πεύκα και τα κυπαρίσσια, μια εικόνα από το παρελθόν της Κρήτης, όταν το νησί καλυπτόταν από δάση ονομαστά για την καλής ποιότητας ξυλεία τους, ιδανική για να φτιάχνονται γερά καράβια.
Στη Σαμαριά θα θαυμάσετε τα δάση της με τα πελώρια πεύκα και τα κυπαρίσσια, μια εικόνα από το παρελθόν της Κρήτης, όταν το νησί καλυπτόταν από δάση ονομαστά για την καλής ποιότητας ξυλεία τους, ιδανική για να φτιάχνονται γερά καράβια. Κρι-Κρι στο φαράγγι της Σαμαριάς
Μέσα στο φαράγγι δεν αποκλείεται να συναντήσετε τους διάσημους κάτοικους του, τα αγριοκάτσικα της Κρήτης, αυτά που οι ντόπιοι αποκαλούν "αγρίμια" και οι τουρίστες "κρι - κρι". Το αγριοκάτσικο είναι είδος ενδημικό στην Κρήτη και το πιθανότερο είναι να συναντήσετε μερικά στο χωριό της Σαμαριάς, καθώς συχνά πλησιάζουν τα τελευταία σπίτια του χωριού. Το χωριό Σαμαριά Σαμαριά, κρήτηΤο χωριό της Σαμαριάς βρίσκεται λίγο πριν τη μέση του φαραγγιού κι εκκενώθηκε το 1962, όταν ανακηρύχθηκε η ίδρυση του Εθν. Δρυμού.
Τα παλιά σπίτια εξακολουθούν να υπάρχουν και χρησιμοποιούνται από τους φύλακες του δρυμού. Το χωριό Σαμαριά είναι μία καλή ευκαιρία να θαυμάσετε την παραδοσιακή κρητική αρχιτεκτονική. Επίσης είναι ένα σημείο ξεκούρασης περίπου στο μέσο της απόστασης. Ευκαιρία λοιπόν για τόνωση δυνάμεων με κάποιο σάντουιτς που θα κρατάτε μαζί σας.
Λίγο πιο κάτω από το χωριό βρίσκεται η εκκλησία της Οσίας Μαρίας (14ος αιώνας), απ' όπου με παραφθορά προέρχεται το όνομα Σαμαριά.